Zrzeszenie Organizacji Polonijnych w Szwecji powstało w porozumieniu z władzami szwedzkimi i zostało zarejestrowane w 1977 roku, jako Centralny Związek Organizacji Polonijnych. Od 1991 roku obowiązuje obecna nazwa organizacji. Działalność Zrzeszenia jest dofinansowywana przez rząd szwedzki od momentu powstania organizacji. Od roku 2002 również Senat Rzeczpospolitej Polskiej za pośrednictwem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych za pośrednictwem Ambasady RP w Sztokholmie subwencjonuje projekty i imprezy organizowane przez Zrzeszenie.
Prezesami Zrzeszenia byli Zofia Kraszewska (1977-1985), Teodor Wiśniewski (1985-1990), Ryszard Olejnik (1990-1993), Tadeusz Adam Pilat (1993-2002), Maria Jolanta Olsson (2002-2011), Teresa Sygnarek (2011-2024) a od roku 2011 prezesem jest Andreas Henriksson.
Najstarsze związki Zrzeszenia zostały założone w latach 1945-47, przez Polaków przy- byłych do Szwecji z obozów koncentracyjnych. Członkami związków są zarówno przedstawiciele najstarszych fal polskiej emigracji, wojennej i powojennej, solidarnościowej, jak i poakcesyjnej, po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Jest to emigracja polityczna, rodzinna, artystyczna, naukowa oraz ekonomiczna, w ramach wolnego przepływu osób w Unii Europejskiej. Znaczną ilość członków stanowi młodzież̇, w dużej części urodzona i wychowana w Szwecji.
Głównym celem naszych związków jest zachowanie polskiej tożsamości narodowej, przy przestrzeganiu zasady pełnej lojalności wobec kraju zamieszkania.
W latach 1977-2002 Zrzeszenie wydawało miesięcznik „Polonia”, którego redaktorami byli: Franciszek Godlewski, Zofia Kraszewska, Józef Wasielewski i Michał Haykowski. Od 2011 roku Zrzeszenie wydaje kwartalnik „Polonia Nowa”, w którym przedstawiana jest działalność́ naszych związków i ważne wydarzenia o tematyce polonijnej. Redaktorem naczelnym kwartalnika była Teresa Sygnarek (2011-2023) a obecnie tę funkcję pełni Andrè Lindè.
Związek Organizacji Polonijnych w Szwecji – niemal 50 lat działania na rzecz Polonii
Związek Organizacji Polonijnych w Szwecji (ZOP) od 1977 roku odgrywa kluczową rolę w integracji i reprezentowaniu polskiej społeczności w Szwecji. Jako największa organizacja zrzeszająca polonijne stowarzyszenia i instytucje w Szwecji,
ZOP skutecznie wspiera polskie dziedzictwo, kulturę i tradycje, jednocześnie budując mosty między Polakami a szwedzkim społeczeństwem.
Związek angażuje się w różnorodne inicjatywy – od organizacji wydarzeń kulturalnych, historycznych i edukacyjnych, po pomoc nowo przybyłym Polakom w adaptacji do życia w Szwecji.
Dzięki współpracy z władzami lokalnymi oraz ambasadą RP w Sztokholmie, ZOP jest nie tylko ważnym głosem Polonii, ale także aktywnym uczestnikiem dialogu międzykulturowego.
Już za niecałe trzy lata ZOP będzie świętował swój złoty jubileusz – 50-lecie działalności. To wyjątkowy moment, który nie tylko podkreśla długą historię organizacji, ale również jej znaczenie w pielęgnowaniu polskości za granicą. Jubileusz będzie okazją do refleksji nad osiągnięciami ZOP, a także do wyznaczenia dalszych kierunków działania na rzecz kolejnych pokoleń Polonii w Szwecji.
Związek Organizacji Polonijnych w Szwecji to dowód na to, że wspólna praca, zaangażowanie i pasja mogą przynosić wspaniałe rezultaty, umacniając więzi Polaków poza granicami ojczyzny.
Celem Związku jest integracja Polaków w Szwecji, popularyzacja polskiej kultury i języka, wspieranie edukacji dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów, reprezentowanie interesów członków wobec polskich, szwedzkich i międzynarodowych władz oraz promowanie integracji ze społeczeństwem szwedzkim.
W działalności naszych związków dominuje działalność́ kulturalna, oświatowa, rekreacyjna i sportowa. Nasze związki organizują̨ obchody polskich świąt narodowych i uroczystości o charakterze patriotycznym.
W Zrzeszeniu działają̨ zespoły folklorystyczne: Folklorystyczny Zespół „Piastowie” ze Sztokholmu, Ognisko „Kwiaty Polskie” z Malmö oraz Międzynarodowa Grupa Dziecięca „Malwa” z Norrköping.
Zespoły te wychowały w swoich szeregach ponad dwa tysiące dziewcząt i chłopców - młodych miłośników folkloru. Wielokrotnie brały udział w Światowych Festiwalach Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie oraz imprezach promujących Polskę̨ w Szwecji oraz poza jej granicami reprezentując nasz piękny folklor i polskie tradycje.
W dziedzinie popularyzacji polskiej kultury w społeczeństwie szwedzkim, a w szczególności folkloru działało Polskie Ognisko „Piast” w Landskronie organizując w latach 80-tych i 90-tych dziesiątki koncertów dużych zespołów folklorystycznych i pokazów sztuki ludowej w muzeach, bibliotekach i szkołach. W imprezach uczestniczyło dziesiątki tysięcy widzów, a w szczególności młodzieży na terenie całej południowej Szwecji. W koncertach organizowanych przez Ognisko wystąpili m.in. Włodzimierz Nahorny, Łucja Prus, Bernard Ładysz i Jacek Kaczmarski.
Działacze Zrzeszenia zainicjowali „Charytatywne Pale Polonii Szwedzkiej”, współorganizowane kolektywnie z innymi organizacjami. W Sztokholmie odbyły się 4, a w Malmö 18 takich bali, z których dochody przekazane zostały dla Monaru, Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy i innych potrzebujących w Polsce.
Zespół Folklorystyczny „Piastowie” brał udział w wielu koncertach charytatywnych, z których dochód przeznaczony był na wsparcie dla „Solidarności”.
Ważne imprezy Zrzeszenia to organizowane periodycznie artystyczne festiwale polonijne i zintegrowane polskie akcje promocyjne. Od 1983 roku zorganizowaliśmy 6 takich festiwali w Eskilstunie.
W 2000 roku w Malmö Zrzeszenie zainaugurowało wielką akcję Dni Polskich zwróconą do społeczeństwa szwedzkiego, w której udział wzięło tysiące osób. W 2004 roku również̇ w Malmö, z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Zrzeszenie zorganizowało festyn „Witaj Polsko”, na którym wystąpiło wielu polskich i polonijnych artystów. Festyn ten stał się̨̨ największą imprezą w historii Polonii szwedzkiej, gdyż̇ udział w nim wzięło ponad 22 tysięcy osób.
Konferencje o tematyce polonijnej są dużą̨ domeną działalności Zrzeszenia. Tylko w latach 2002-2017 Zrzeszenie zorganizowało 23 konferencje krajowe i międzynarodowe. W 2003 roku we współpracy z najbardziej prestiżową politechniką szwedzką Chalmers w Göteborgu Zrzeszenie zorganizowało I Polsko-Szwedzką Konferencję Naukową, poświęconą̨ nowym osiągnieciom materiałowym i ochronie środowiska z udziałem 56 czołowych naukowców z obu krajów.
Szczególny nacisk kładziemy na współpracę regionalną. Dlatego też w 2002 roku zorganizowaliśmy w Sztokholmie pierwszą, a w 2004 roku w Malmö, drugą Konferencję Organizacji Polonijnych Regionu Morza Bałtyckiego z udziałem czołowych przedstawicieli organizacji polonijnych z tego regionu. Tematem obu konferencji było nauczanie języka polskiego jako języka ojczystego.
Zrzeszenie, przy współpracy z Europejską Unią Wspólnot Polonijnych i Konsulatem Generalnym RP w Malmö było głównym organizatorem konferencji „Przyszłość́ szkoły polonijnej” w 2009 roku i „Monitor Emigracji Zarobkowej” w 2010 roku. Konferencja „Przyszłość́ szkoły polonijnej” była odpowiedzią̨ na zaistniałą potrzebę̨ szerokiej dyskusji i współdziałania wszystkich podmiotów zaangażowanych w oświatę̨ polonijną spowodowaną reformą zaproponowaną przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Udział w konferencji wzięli m.in. Katarzyna Hall, minister Edukacji Narodowej i marszałek Maciej Płażyński, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
Sztokholmskie Towarzystwo Polaków „Ogniwo” zorganizowało m.in Szwedzko-Polską Konferencję na temat równouprawnienia na rynku pracy kobiet cudzoziemskiego pochodzenia, z udziałem wielu ważnych przedstawicielek europejskich organizacji kobiecych. Towarzystwo wraz z Klubem Kobiet Sukcesu „Sabat” organizowali co dwa lata cykliczne konferencje: Polsko-Szwedzkie Forum Kobiet Biznezu.
Przez wiele lat Zrzeszenie było głównym organizatorem corocznych konferencji pt. „Europejskie Forum Mediów Polonijnych” (2014-2017) oraz Światowych Forum Mediów Polonijnych (2018-2022) zainicjowanych przez prezes Teresę̨ Sygnarek. Fora odbywały się w Malmo, w Sztokholmie w Warszawie, Lublinie i Pułtusku. Współorganizatorami byli: Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Senat RP oraz Europejska Unia Wspólnot Polonijnych.
Na przestrzeni lat udział w konferencjach Zrzeszenia brali udział przedstawiciele wielu krajów, m.in. Austrii, Belgii, Białorusi, Czarnogóry, Czech, Danii, Estonii, Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Litwy, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Polski, Rosji, Rumunii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Wielkiej Brytanii, Włoch i Węgier.
Gośćmi organizowanych przez Zrzeszenie konferencji byli m.in. marszałek Senatu Maciej Płażyński, wicemarszałkowie Senatu RP Maria Koc i Bogdan Borusewicz, senatorzy Tadeusz Rzemykowski i Artur Kozłowski, posłowie na Sejm RP Andrzej Fedorowicz, Tadeusz Sławecki, Marek Borowski, Joanna Fabisiak i Michał Dworczyk, minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall, wiceministrowie Spraw Zagranicznych Kan Borkowski i Jan Dziedziczak, dyrektor Kazimierz Kuberski z Kancelarii Prezydenta RP.
Siła, a więc integracja ruchu polonijnego w Szwecji, w Europie i na świecie jest dla nas ważną sprawą.
Reprezentowanie środowiska polonijnego wobec władz szwedzkich i polskich, w sprawach zarządzeń́ i ustaw nas dotyczących, jest jednym z naszych podstawowych zadań́, a skupienie się̨ w codziennej pracy na działalności kulturalnej, sportowej i informacyjnej, jest dla nas najlepszą drogą do osiągniecia naszych celów statutowych.
Zgodnie z hasłem „Zorganizowani mogą więcej!”, od prawie 40 lat Zrzeszenie jest członkiem Związku Organizacji Etnicznych w Szwecji (SIOS), organizacji skupiającej 22 największe organizacje mniejszości etnicznych w Szwecji. Tu wspólnie z innymi grupami etnicznymi Zrzeszenie pracuje nad wieloma programami integracyjnymi. Tu też, Zrzeszenie bierze udział w opiniowaniu dotyczących nas rządowych ustaw i programów. SIOS reprezentuje, w stosunku do władz szwedzkich, interesy około 75 tysięcy członków i jest ważnym elementem w życiu politycznym Szwecji. Prezes honorowy ZOP, Maria Jolanta Olsson, w latach 1994-1995 i 2005-2015 pełniła funkcję przewodniczącej SIOS.
Od 1994 roku Zrzeszenie jest aktywnym członkiem Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych (EUWP), gdzie wraz z innymi europejskimi organizacjami polonijnymi działa na rzecz konsolidacji Polonii i w obronie jej żywotnych interesów wobec władz polskich oraz krajów zamieszkania. Prezes honorowy Zrzeszenia, Tadeusz Adam Pilat pełnił funkcję prezydenta EUWP przez cztery kadencje w latach (2006-2012 i 2015-2022).
Zrzeszenie jest także członkiem Rady Polonii Świata (RPŚ), która jest federacją kontynentalnych i krajowych organizacji polonijnych zrzeszających Polonię na całym świecie. Od 2022 r. Tadeusz Adam Pilat pełni funkcję wiceprzewodniczącego RPŚ.
Klub motocyklowy Polish Riders promuje Polskę̨ na wszystkich swoich rajdach i angażuje się̨ aktywnie w działalność́ charytatywną na rzecz domów dziecka itp. w Polsce. Polonia Falcons FF prowadzi od wielu lat drużynę̨ piłkarską, która gra w VI szwedzkiej lidze. Yacht Klub Polonia Skandynawia organizuje coroczne rejsy do Polski w ramach projektu „Kierunek Polska”, w których udział biorą̨ także szwedzkie i duńskie kluby jachtowe.
Ekipy sportowe naszych związków startują̨ z wielkimi sukcesami medalowymi w letnich i zimowych Światowych Igrzyskach Polonijnych.
